طراحی فضای سبز؛ این روزها تاثیر فضای سبز بر روحیه و سلامت مردم امری بدیهی و غیرقابل انکار است. برای داشتن جامعه ای بانشاط و با روحیه باید به موضوع طراحی فضای سبز در شهر و اطراف آن توجه بیشتری شده و بودجه بیشتری نیز اختصاص داده شود. توجه به موضوعاتی از جمله پوشش گیاهی در پروژه های فضای سبز با توجه به اقلیم آن منطقه و شهر برای جلوگیری از هدر رفت منابع مالی و غیر مالی شهر حائز اهمیت است.
امروز می خواهیم اصول طراحی فضای سبز و اجرای انواع آن و همچنین طراحی های محوطه سازی را توضیح دهیم، با ما همراه باشید و فضاهای زیباتری را در اطراف خود ایجاد کنید. در ابتدا بهتر است توضیح دهیم که فضای سبز چیست؟
فضای سبز و انواع آن
معنی لغوی فضای سبز عبارت است از: ” هر نوع منطقه دارای پوشش گیاهی از زمین یا آب در داخل یا مجاور یک منطقه شهری”. فضای سبز یا green space، محیط گیاهی و یا آبی رو باز بوده که معمولاً در سطح شهر، در ساختمان ها و محیط های اطراف ایجاد می گردد.
متاسفانه، این روزها به دلیل ساخت و سازهای انبوه و گسترش شهرها، دسترسی افراد به طبیعت بکر روستاها و مناظر طبیعی، کمی دشوار و محدود شده، بنابراین الزامی است در سطوح مختلف شهر و در زمین های شخصی افراد و حتی در ساختمان ها، محیط هایی تحت عنوان فضای سبز طراحی و اجرا شده تا حس طبیعت و منظره های بیرون شهری تا حدی برای افراد جامعه شبیه سازی گردد. دسته بندی کلی فضای سبز شامل فضای سبز درون شهری و بیرون شهری است.
- فضای سبز شهری: فضای سبز شهری و فضای سبز درون شهری، محبوب ترین و رایج ترین فضاهای سبز به شمار می رود. فضای سبز شهر شامل پارک های کوچک، بزرگ، پارک‌های مخصوص کودکان و بانوان می باشد. چمن کاری های اطراف ساختمان های مسکونی و اداری هم جز این دسته به حساب می آیند.
- فضای سبز بیرون شهری: فضای سبز بیرون شهری، شامل حومه بین شهرها، مجتمع ها و شهرک ها می باشند. وجود فضای سبز بین شهری باعث می شود مسافران از مسیرهای بین شهری لذت ببرند. همچنین این نوع فضای سبز، امکان استراحت را برای مسافران و رانندگان فراهم می آورد. اما متاسفانه در جاده های بین شهری ما هیچ گونه فضای سبزی وجود ندارد.
زیرساخت فضای سبز را می توان به عنوان “ساختارها و امکانات اساسی که برای عملکرد کارآمد یک منطقه جغرافیایی معین ضروری هستند” تعریف کرد. زیرساخت به شبکه ای از انواع مختلف فضاهای سبز اشاره دارد که با هم امکان ارائه مزایای متعدد را فراهم می کند. انواع زیرساخت های فضای سبز عبارتند از:
- پارک ها و باغ ها
- فضاهای سبز شهری طبیعی و نیمه طبیعی
- محل عابر پیاده
- محیط های ورزشی در فضای باز
- فضای سبز رفاهی
- مزارع شهری
- قبرستان ها
- حومه شهر
- فضای سبز در ویلا، حیاط خانه ها، شهرداری
زیرساخت سبز همچنین شامل برخی از جنبه‌های محیط آبی و دریایی یا «زیرساخت آبی» مانند رودخانه ها، برکه ها و سیستم های زهکشی پایدار شهری (SUDS) است. فضاهای سبز اغلب چند منظوره هستند و به طرق مختلف مورد استفاده قرار می گیرند. بنابراین، فضاهای سبز را می توان با نحوه استفاده مردم از آن ها نیز توصیف کرد.
فواید فضای سبز
فضای سبز چند منظوره است و مزایای اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی را ارائه می دهد. منظور از فضای سبز، تنوع زیستی هستند و رفاه مردم، امنیت، مواد اولیه برای زندگی خوب، سلامتی و روابط اجتماعی خوب را فراهم می آورند. از آنجایی که اکثر جوامع ما در محیط شهری وجود دارند، تامین فضای سبز برای رفاه جامعه ضروری است.
- مزایای زیست محیطی
- کیفیت هوا
- پویایی کربن
- بهبود آب و هوا
- کنترل فرسایش
- کاهش خطر سیل
- کاهش نویز
- پایدارسازی شیب
- کیفیت خاک
- سیستم‌های زهکشی شهری پایدار
- کیفیت آب
- مزایای اجتماعی و اقتصادی
- فرهنگ و میراث
- بازآفرینی اقتصادی
- آموزش و یادگیری
- نوسازی محله
- سلامت جسمانی
- گردشگری
- رفاه و کیفیت زندگی
- مزایای زیست محیطی
- تنوع زیستی
طراحی فضای سبز
همانطور که می دانید، طراحی فضای سبز و اجرای آن به عنوان یکی از نیاز های اساسی جامعه شهری است. در گذشته خانه های بزرگ، پر از درخت، گل و پارک های پر از چمن در اکثر شهرهای تاریخی ایران مشاهده می شدند. امروزه تغییر سبک زندگی و گسترش ساخت و سازها منجر به محدودیت در استفاده از فضاهای سبز شده و از همین رو شهرداری ها، طراحی و اجرای پروژه های مختلفی را برای ایجاد فضاهای سبز به عهده دارند.
در طراحی فضای سبز، حضور گیاهان مختلف و متنوع همیشه احساس می شود، زیرا این گیاهان به شدت بر روحیه افراد و زیبایی محیط تاثیر می گذارند. گیاهان در معرض شرایط ژنتیکی، ارثی و اکولوژیکی مانند تغییر دما، رطوبت، بارندگی، طول و کوتاهی شب و روز، روزهای آفتابی و ابری و مواردی هستند که باید در طراحی های فضای سبز مورد توجه قرار گیرند. قسمت های مهم طراحی فضای سبز که باعث جذابیت پروژه می شود عبارتند از: گلدان و درختکاری، باربیکیو، ایوان، آبنما، استخر، نهر و … که استفاده از این موارد به بهتر شدن طراحی کمک می کند.
مطالعه بیشتر: نمای بتنی چیست؟
یکی از ویژگی های مهم طراحی فضای سبز، طراحی و ایجاد فضایی صمیمی، دلنشین، جذاب و الهام بخش است. این موارد به طور قابل توجهی احساس لذت و هیجان را در افراد ایجاد می کند. طراحی پلان های متناسب با ویلا یا ساختمان مانند ایجاد فضایی در پشت بام یا اطراف محل مورد نظر باعث جذابیت بیشتر آن می شود. 5 عنصر مهم در طراحی فضای سبز که باید حتما مد نظر قرار گیرد عبارت است از:
- ایجاد وحدت در فضای سبز برای جلوه بیشتر فضا
- تعادل و برابری در طراحی فضای سبز به صورت متقارن یا نامتقارن
- رعایت هارمونی در طراحی برای برجسته سازی برخی موارد
- رنگ و تاثیر آن در فضای سبز
- اصل گذر در طراحی و جلوگیری از یکنواختی
اجرای فضای سبز
امروزه معمولاً افراد ترجیح می دهند یک ساختمان ویلایی بسیار زیبا داشته باشند. بنابراین محوطه سازی ویلاها رو به افزایش است. در محوطه سازی باغ ها و ویلاها علاوه بر زیبایی و جذابیت پروژه باید به استاندارد و ایمنی آن نیز توجه شود. برای دلپذیر و جذابیت بیشتر حیاط ویلا یا سایر محیط ها باید از حالت های خاص و فوق العاده در طراحی استفاده کرد. تا از قدم زدن در حیاط و تماشای گل و گیاه باغچه خسته نشوید. مراحل اجرای فضای سبز عبارت است از:
- انتخاب خاک
برای اینکه یک پروژه محوطه سازی و اجرای فضای سبز فوق العاده ای داشته باشید، باید چندین عنصر و الگوریتم در دسترس باشد. یکی از اصول اولیه برای یک منطقه زیبا و پر از گل و گیاه، انتخاب خاک مناسب برای رشد و نمو گیاهان است که باید مورد توجه قرار گیرد.
- مصالح ساختمانی
شناسایی و انتخاب مصالح مناسب مورد نیاز برای طراحی یک پروژه، یکی از اساسی ترین مسائل در طراحی و اجرای فضای سبز است. آشنایی با متریال و کاربرد آن ها به شما کمک می کند که بدانید چگونه هر قسمت از پروژه و ساختمان را طراحی و ایجاد کنید که از بالاترین کیفیت برخوردار باشد و از هر نظر پروژه بهتری را ارائه دهید.
- انتخاب عناصر
برای پیاده سازی عناصر در پروژه بنا به درخواست مشتری می توان از گزینه های مختلفی استفاده کرد. مانند آبنما، آلاچیق، حوض، استخر، پاسیو، باربیکیو و غیره.
مطالعه بیشتر: بتن پیش ساخته چیست؟
اصول طراحی فضای سبز و اجرای انواع آن
طراحی فضاهای سبز و اجرای انواع آن که توسط طراح و مجری انجام می گیرد، دارای اصول و کلیات خاصی است که باید به آن ها مسلط بوده و در طول پروژه به کار ببرند. در ادامه به این اول پرداخته می شود.
- اولین و مهم‌ترین اصل در طراحی و اجرای این نوع فضاها، داشتن ایده (ایده پردازی)، ذهن خلاق، برنامه ریزی مدون و نقشه از پیش طراحی شده می باشد. طراحی اصولی فضای سبز، مستلزم تسلط کامل و شناخت جز به جز فضایی است که طراح می‌خواهد به شکل فضاهای سبز آن را طراحی نماید. در طول این مرحله، شناخت منابع آبی و شکل آبیاری محیط، جنس و کیفیت و پتانسیل خاک، شیب زمین، میزان تابش نور خورشید، میزان رطوبت و بارندگی محیط، تغییرات آب و هوایی و فاکتورهایی از این قبیل بسیار حائز اهمیت هستند.
- طراح و مجری، برای سازماندهی، طراحی و اجرای نهایی پروژه باید کاملاً با انواع گیاهان به عنوان عنصر اصلی در معماری فضای سبز و ویژگی های آن ها آشنایی کامل داشته باشد تا بتواند فضای سبز زیبا، چشم‌نواز، دلنشین، منحصر به فرد و آرامش بخشی را ایجاد نمایند.
- طراح و مجری فضای سبز باید به اصول و کلیات زیبایی شناختی و طراحی اولیه در فضا مشرف باشند. از فاکتورهای مهم در طراحی فضاهای سبز می‌توان به وحدت، یکپارچکی، هارمونی، تناسب، تعادل و ترکیب رنگ اشاره نمود.
- طراحی و اجرای معابر، دسترسی ها و سرویس های بهداشتی از جمله موارد مهمی هستند که باید در برنامه ریزی و طراحی نقشه فضای سبز به آن توجه ویژه شود. کف سازی معابر و دسترسی ها به صورت کف پوش بتنی و غیره قابل اجرا هستند.
- طراح و مجری فضای سبز باید المان‌های کارآمد و مدرن مانند مبلمان بتنی، آلاچیق، نیم‌کت، باکس گل و گیاه، استخر، حوض، برکه مصنوعی، آبنما، آبشار، آبخوری، چراغ ها و تجهیزات نورپردازی به روز، اجاق و باربیکیو، مجسمه و تندیس، و غیره را بشناسد و در طراحی و اجرای فضای سبز، با توجه به نیازها، از آن ها استفاده نمایند.
با توجه به موارد ذکر شده لزوم طراحی فضای سبز و اجرای انواع آن بر کسی پوشیده نیست. زیرا علاوه بر جلوگیری از آلودگی هوا، منجر به کاهش آلودگی صوتی شده و همچنین باعث ایجاد فضای بصری بسیار زیبا و چشم نواز، همراه با نشاط می گردد، خستگی روحی و جسمی را در افراد جامعه را از بین برده و انرژی روحی و جسمی هر فرد را تامین می کند. از سمت دیگر بر سلامت اجتماعی افراد جامعه نیز تأثیر گذار است. اما باید به این نکته توجه شود که طراحی فضای سبز در بسیاری از محیط ها باید توجیه اقتصادی داشته باشد و گیاهان به عنوان عنصر اصلی در طراحی و اجرای فضای سبز باید به لحاظ زیبایی و تناسب و همچنین مقیاس و طول عمر، با فضای انتخاب شده هم‌خوانی کافی را داشته باشند.
بدون دیدگاه